Program dopłat bez logiki

W komentarzu pod ostatnim wpisem czytelnik bloga zasugerował miedzy innymi, że ruszający program dopłat do kolektorów jest wynikiem skutecznego lobbingu producentów. Trudno się z pewnymi tezami tego komentarza nie zgodzić. Osobiście nie wydaje mi się fortunne tak wysokie wsparcie dobrze ugruntowanej i dynamicznie rozwijającej się technologii. Jednak zasadnicze pytanie nie powinno brzmieć czy NFOŚiGW powinien wspierać słoneczne systemy grzewcze, biogazownie, biomase itd bo w miarę posiadanych funduszy powinien wspierać wszystkie pro-ekologiczne inwestycje. Zasadnicze pytanie to, jakie kryteria stosuje NFOŚiGW wybierając technologię do wsparcia i dobierając wysokość wsparcia. Patrząc na poszczególne programy priorytetowe czy w końcu na program kolektorowy dochodzę do wniosków, że NFOŚiGW niema żadnych logicznych zasad wydawania pieniędzy i podejrzewam, że podczas przygotowania programu nie są robione żadne porządne analizy korzyści i kosztów społecznych. Dlaczego tak uważam? - Gdyż jak byłyby robione to wiele programów nie powinno istnieć :)

Wracając do podstaw cytuję” NFOŚiGW jest... filarem polskiego systemu finansowania ochrony środowiska (...) Najważniejszym zadaniem Narodowego Funduszu w ostatnich latach jest efektywne i sprawne wykorzystanie środków z Unii Europejskiej przeznaczonych na rozbudowę i modernizację infrastruktury ochrony środowiska w naszym kraju."

Podchodząc do zadań NFOŚiGW od strony logiki jego celem w energetyce jest wspieranie działań zmniejszających negatywne skutki wytwarzania energii. Z uwagi, że fundusz ma ograniczone środki kolejną logiczną tezą jest, że powinien wydawać je w sposób najbardziej efektywny tzn w taki, w którym przy najmniejszym nakładem finansowym uzyskuje największy efekt ekologiczny. Trzecią ważną tezą są zasady przyznawania funduszy. Z uwagi ,że NFOŚiGW jest instytucją publiczną kryteria jakimi się kieruje powinny być przeżyte i jasne.

Niestety w działaniach NFOŚiGW tej logiki zupełnie nie znajduje! Weźmy ten nieszczęsny program kolektorowy.

• Dlaczego dopłaty są w wysokości 45% kosztów kwalifikowanych?
• Dlaczego koszty instalacji a nie uzysk energii, mają wpływ na wysokość dotacji?
• Dlaczego wysokość dotacji nie jest uzależniona od zastępowanego przez instalację paliwa lub energii.

Zupełnie inny efekt ekologiczny będzie w przypadku, gdy beneficjent do ogrzewanie CWU używał energii elektrycznej, pompy ciepła a inna, gdy używa gazu! A jednak dotacja będzie taka sama

Śmiem twierdzić, że NFOŚiGW 45% kwotę dopłaty wziął z „sufitu” a cały program nie da się logicznie uzasadnić analizą korzyści środowiskowych.

W mojej ocenie każdy program dopłat w ramach NFOŚiGW powinien być poparty analizą korzyści środowiskowych, w których wyceniana byłaby redukcja zanieczyszczeń, jako korzyść dla środowiska i społeczeństwa. Na podstawie takiej wyceny można precyzyjnie ustalić wysokość dopłaty, która będzie równowartością ponoszonych społecznie kosztów równoważnej emisji zanieczyszczenia.

W ramach UE od wielu lat prowadzone są badania nad wyceną zewnętrznych kosztów produkcji energii. W ramach projektu ExternE (tu link do polskiej publikacji na ten temat) oszacowano skutki emisji poszczególnych zanieczyszczeń i wyceniono je w wartości pieniężnej. Finalne posługiwanie się metodą ExternE w energetyce odnawialnej jest bardzo proste. W przypadku kolektorów tak wycena mogłaby wyglądać następująco.

Dla energii elektrycznej

	Emisja w polskich elektrowniach kg/MWh	Koszty zł/kg	zł/MWh
CO2	824	0.08	65.9
SO2	3.126	18.056	56.4
NOx	1.39	8.34	11.6
Pyły	0.116	42.188	4.9
Koszty społeczne i środowiskowe produkcji energii			138.85	zł/MWh
			0.1388495	zł/kWh

Zaoszczędzona 1 MWh to redukcja zanieczyszczeń o korzyściach dla społeczeństwa, klimatu, środowiska w kwocie 138.85 zł. Zastępując elektryczny podgrzewacz kolektorami, które rocznie wyprodukują netto 400kWh i będą pracowały przez 20 lat dając sumaryczny uzysk 8 000kWh NFOŚiGW mógłby do nich w czystym sumieniem dopłacić 8 000*0.1388495 = 1110.80zł jak sumę kosztów środowiskowych