RPO na Lubelszczyźnie dyskryminuje instalacje fotowoltaiczne

Szczegóły oceny wniosków w ramach RPO w woj. lubelskim jednoznacznie dyskryminują instalacje fotowoltaiczne kosztem kolektorów słonecznych. W ramach przyjętych kryteriów oceny została wprowadzona wysoka punktacja przyznawana za efektywność kosztową MW zainstalowanej mocy z poziomami kosztów niemożliwymi do osiągnięcia dla instalacji fotowoltaicznych. W efekcie projekty oparte o instalacje kolektorów słonecznych są w stanie otrzymać w ramach tego kryterium 25 punktów przy 0 punktów dla instalacji fotowoltaicznych. 

Interwencję w tej spawie podjęło Stowarzyszenie Branży Fotowoltaicznej Polska PV wskazując że miarą efektywności kosztowej jest koszt wytworzenia jednostki energii a nie zainstalowanej mocy. W szczegółach problem dotyczy kryterium oceny wniosków dla Działania 4.1 “Wsparcie wykorzystania OZE”  gdzie jednym z głównych kryteriów oceny wniosków jest efektywność kosztowa projektu. W ramach którego ocenie będzie podlegał średni umowny koszt jednostkowy budowy 1 MW mocy instalacji. Zdaniem Stowarzyszenia Branży Fotowoltaicznej POLSKA PV przyjęte kryterium w żaden sposób nie odzwierciedla rzeczywistych kosztów wytwarzania energii w danym źródle, gdyż między poszczególnymi technologiami istnieje duża różnica w uzyskach energii z zainstalowanej mocy. W celu oceny rzeczywistej efektywności kosztowej należałoby odnieść koszty montażu do ilości wyważanej energii wyrażonej w MWh, a nie mocy szczytowej instalacji wyrażonej w MW.
 

Przyjęte założenia jawnie i bezpodstawnie dyskryminują technologie charakteryzujące się wyższymi kosztami zainstalowania jednostkowej mocy jak instalacje fotowoltaiczne, a premiują technologie o jednostkowych kosztach niższych - jak kolektory słoneczne.
 

Należy zadać pytanie czy tworzenie kryteriów miało na celu promowanie rzeczywistej efektywności kosztowej czy stronnicze premiowanie jednej technologii względem innej? Zbiegiem okoliczności jest ustalenie dolnego pułapu kosztowego na poziomie 1 998 829 zł/MW (część kosztów finansowana z EFRR), za który przyznawane jest 5 punktów na poziomie do którego mogą zbliżyć się jedynie instalacje kolektorów (przy założeniu 85% dotacji), z kolei górny pułap cenowy został przyjęty na poziomie 3 331 384 zł/MW (część kosztów finansowana z EFRR), powyżej którego przyznawane jest 0 punktów, a który to poziom jest praktycznie niemożliwy do osiągnięcia dla najmniejszych mikro instalacji fotowoltaicznych montowanych na dachach domów nawet przy założeniu niższej dotacji na poziomie 65%. Należy dodać że przy wadzie 5 dla tego kryterium "tanie" technologie mogą uzyskać aż 25 punktów z kolei technologie droższe przekraczające górny pułap otrzymają 0. W efekcie wszystkie projekty z przewagą kolektorów słonecznych mają pierwszeństwo przed projektami z przewagą instalacji fotowoltaicznych.

Stowarzyszenie SBF POLSKA PV opowiada się zawsze za równym traktowaniem technologii OZE, co więcej, stoimy na stanowisku, że główny głos decydujący w wyborze technologii powinien należeć do końcowego beneficjenta, który będzie użytkował instalacje.
 

W ocenie Stowarzyszenia SBF POLSKA PV jedynie uzysk energii, czy to elektrycznej czy cieplnej, może być podstawą kryterium efektywności kosztowej projektu. Uzysk energii a nie moc instalacji przekłada się na korzyści energetyczne dla beneficjenta oraz spełnienie wskaźników redukcji emisji zanieczyszczeń.
 

Przeprowadzona przez Stowarzyszenia SBF POLSKA PV porównawcza analiza kosztowa pomiędzy instalacją kolektorów słonecznych i instalacją fotowoltaiczną wskazuje, że biorąc pod uwagę uzyski roczne energii obie technologie są znacznie bardziej zbliżone kosztowo niż w przypadku oceny w oparciu o koszt zainstalowania jednostki mocy.
 

Biorąc pod uwagę koszty zainstalowana instalacji fotowoltaicznej i instalacji kolektorów w przeliczeniu na 1 MWp mocy, kolektory słoneczne są blisko 2 razy tańsze. Przyjęty do analizy średni koszt 1 MWp mocy zainstalowanej w obydwu technologiach kształtuje się następująco:

• Instalacja kolektorów słonecznych 2 800 000,- (PLN netto/MW)
• Instalacja fotowoltaiczna 5 500 000,- (PLN netto/MW)

Jeżeli natomiast przeanalizujemy zdolność produkcyjną energii z jednostki zainstalowanej mocy sytuacja przedstawia się diametralnie różnie. Przy takim porównaniu to instalacja fotowoltaiczna charakteryzuje się znacznie wyższymi uzyskami w stosunku do instalacji kolektorów słonecznych.

• Instalacja kolektorów słonecznych 595 (MWh/MWp)
• Instalacja fotowoltaiczna 980 (MWh/MWp)

Do analizy przyjęto średnie wartości uzysku energii w skali roku w warunkach nasłonecznienia dla Lubelszczyzny. Wyniki otrzymano w oparciu o symulacje komputerowe zakładając budowę instalacji kolektorów słonecznych w oparciu o zastosowanie kolektorów płaskich, natomiast dla instalacji fotowoltaicznej przyjęto wykorzystanie modułów polikrystalicznych.

Przechodząc do analizy kosztowej uwzględniającej ceny instalacji oraz wskaźnik uzysku w wybranym czasie pracy można oszacować rzeczywistą efektywność kosztową technologii kolektorów słonecznych oraz instalacji fotowoltaicznej wyliczając wskaźnik kosztu wytworzenia jednostki energii w odniesieniu do rocznego okresu pracy.

• Instalacja kolektorów słonecznych 4,75 zł/kWh
•  Instalacja fotowoltaiczna 5,6 zł/kWh

Wskaźnika efektywności kosztowej nie należy mylić z rzeczywistym kosztem wytwarzania energii w danym źródle. W analizie celowo nie uwzględniono uzysku w całym okresie pracy instalacji, gdyż jest ona znacznie dłuższa niż trwałość projektu oraz nie uwzględnia kosztów OPEX, gdyż nie są one kosztem kwalifikowanym w programie.

Z wyliczeń wynika, że średni koszt wytworzenia 1 kWh energii z instalacji kolektorów słonecznych wynosi 4,75 zł, a koszt ten w przypadku instalacji fotowoltaicznej wynosi 5,6 zł, czyli o niespełna 18% więcej.

Zdaniem Stowarzyszenia Branży Fotowoltaicznej Polska PV oparcie efektywności kosztowej o wskaźnik uzysku energii pozwoli faktycznie konkurować różnym technologią miedzy sobą a jednocześnie pozwoli racjonalnie i sprawiedliwie wydatkować środki publiczne.