Bilansowanie międzyfazowe a ekonomika falowników jednofazowych.

Ustawa OZE wprowadza obowiązek bilansowania międzyfazowego przy pomiarze produkcji i zużycia energii przez prosumenta. Obowiązkiem tym zostały objęte jedynie instalacje trójfazowe. 

Na czym polega bilansowanie międzyfazowe? 

Wyobraźmy sobie sytuację w której posiadamy 3 fazową instalację PV o mocy 3 kW oraz przyłączony odbiornik jednofazowy o mocy 3 kW. 

W takim przypadku przy braku bilansowania międzyfazowego licznik energii w ciągu godziny pokaże produkcję 2 kWh energii oraz zużycie 2 kWh energii naturalnemu zbilansowaniu ulegnie jedynie 1 kWh. Jeżeli licznik dokonywałby bilansowania zarówno produkcja jak i pobór wynosiłby 0 kWh. Takie rozwiązanie będzie obowiązywać w Polsce od 1 stycznia 2017r. 

W ustawie OZE nie objęto bilansowaniem międzyfazowym instalacji jednofazowych. Wyobraźmy sobie sytuację w której posiadamy 1 fazową instalację PV o mocy 3 kW oraz przyłączony odbiornik jednofazowy o mocy 3 kW. 

W przypadku gdy instalacja PV będzie podłączona do innej fazy niż odbiornik energii licznik energii pokaże w ciągu godziny pobór 3 kWh energii oraz produkcję energii 3 kWh. 

Zerowe zużycie energii można osiągnąć w przypadku gdy dostarczanie mocy przez instalację PV oraz pobór mocy odbywa się w ramach jednej fazy oraz o równej wartości. Taki przypadek przedstawia poniższa grafika. 

Kiedy wybrać trójfazowy falownik?

W przypadku najmniejszych instalacji do 3 kW zasadniczo dostępne są tylko falowniki jednofazowe. Z kolei powyżej 4,6 kW z uwagi na wymogi OSD konieczne jest stosowanie falowników trójfazowych. Realny wybór pojawia się w przypadku instalacji 3-4,5 kW które jednocześnie są dość typowymi instalacjami dla domków jednorodzinnych. 

Z ekonomicznego punktu widzenia zastosowanie falownika 3-fazowego podnosi bieżącą konsumpcję własną z drugiej strony małe falowniki 3-fazowe są istotnie droższe od falowników jednofazowych. 

Czy wydatek na droższy falownik trójfazowy małej mocy zwróci się w systemie opustów? 

System opustów dla najmniejszych instalacji pozwala na odebranie 80% energii wprowadzonej do sieci. Oznacza to że nawet w przypadku zerowej konsumpcji bieżącej „bilansowaniu” będzie podlegać 80% wyprodukowanej rocznie energii. O ile zwiększy efektywny poziom bilansowania rocznego zastosowanie falownika 3-fazowego który będzie mógł korzystać z bilansowania między fazowego. 

Zastosowanie falownika trójfazowego i rozliczenie w ramach bilansowania międzyfazowego pozwala zazwyczaj zwiększyć udział bieżącej konsumpcji energii z 10% do 20%. Jednak efektywny poziom rocznego bilansowania zwiększy się z ok. 82% do 84%. 

Liczba zasilanych faz	Bieżąca konsumpcja własna	Efektywny poziom rocznego bilansowania
1	10	82
3	20	84

Efektywny poziom rocznego bilansowania – udział procentowy wykorzystanej energii obejmujący rozliczenie w ramach opustu oraz bieżącą konsumpcję własną. 

Oznacza to że zastosowanie falownika trójfazowego pozwala zwiększyć całościowo wykorzystanie energii o ok. 2p% przeliczając to na pieniądze okazuje się że oszczędności z zastosowania falownika trójfazowego nie są aż tak duże. Załóżmy że falownik 3 kW będzie pracował 15 lat. W tym czasie wyprodukuje ok. 14250 kWh energii. Cena energii średnio w czasie 5 lat będzie kosztować w pierwszym roku 0,55 zł/kWh a po 15 latach 0,91 zł/kWh. Dla tak przyjętych założeń oznacza że falownik 3 fazowy pozwoli zaoszczędzić ok. 204 zł jest to kwota sporo niższa niż różnica w cenie między 3 kW falownikiem 1 i 3 razowym która zazwyczaj wacha się od 350 – 800 zł. 

Wynika z tego że falowniki 3 fazowe małej mocy warto wybrać z innych pobudek niż ekonomiczne. Z kolei inwestorzy którzy podchodzą do inwestycji czysto ekonomicznie powinni do 4,5 kW postawić na falowniki jednofazowe.